Jeukklachten zijn één van de meest ingewikkelde klachten om te behandelen. Ik zie veel dieren met jeukklachten bij mij in de praktijk, maar de oorsprong van de jeuk bij de dieren die ik gezien heb, is bij allemaal ergens anders gelegen. Er zijn zoveel verschillende oorzaken van het ontstaan van jeuk! Heel vaak wordt geroepen dat jeuk vanuit de darmen komt. Dat kan, maar er zijn nog veel meer oorzaken.
In dit blog neem ik je graag mee in verschillende oorzaken van het ontstaan van jeuk:
Jeuk vanuit de darmen
Een slechte darmgezondheid kan jeuk veroorzaken. Maar ja, de darmen van een dier zijn zo ontzettend lang, waar hebben we het dan precies over? Het ontstaan van jeuk kan komen door niet sluitende “tight junctions” in de dunne darmwand. Deze sluitingen kunnen door chemische belasting of niet passende voeding losser gaan zitten, waardoor te grote deeltjes door de darmwand het bloed in kunnen. Het immuunsysteem reageert op deze indringers met een stevige reactie: Jeuk!
Niet kan jeuk uit de dunne darm alleen komen, maar ook ligt het soms meer gelegen in de dikke darm, waar het grootste deel van het microbioom huist. Als het microbioom niet optimaal in balans is, dan kan er ook jeuk ontstaan. Momenteel staat het microbioom erg in de belangstelling, omdat het steeds duidelijker wordt dat het een grote rol speelt bij het ontstaan van ziekte en grote invloed heeft op hoe wij en ons voelen en gedragen. Wil je daar meer over weten? Lees dan vooral mijn blog over darmgezondheid.
Jeuk vanuit de lever of door verminderde afvoer van gal
Soms komt de jeuk vanuit een verminderde werking van de lever. De lever is een zeer belangrijk orgaan, niet alleen voor spijsverteringsprocessen, maar ook speelt de lever een grote rol bij het ontgiften van het lichaam. Soms krijgt de lever van onze dieren het zwaar te verduren door een stapeling van chemische belasting, zoals bijvoorbeeld reguliere medicatie, vaccinatie, chemische castratie, anti-vlo en anti- teekmiddelen, ontworming enz. De lever kan het dan op dat moment niet bijhouden en het lichaam zal dan een via de huid proberen de gifstoffen kwijt te raken en voila: Daar zijn de jeukklachten. Ondersteunen van de levergezondheid zal het welzijn van je dier in dat geval bevorderen.
Jeuk kan ook ontstaan door ophoping van galzouten. In de lever bevinden zich de galgangen. Deze kunnen verstopt raken door een ontsteking, door galstenen, een tumor, een aangeboren afwijking of soms zelfs door een parasitaire infectie. Als de gal niet goed afgevoerd kan worden, ontstaan er jeuk. Meestal is er dan ook te zien dat het oogwit geel wordt of dat de ontlasting erg lichtgekleurd oogt. Neem als je hier het vermoeden van hebt, onmiddellijk contact op met je dierenarts. De obstructie kan de lever beschadigen en het is belangrijk de oorzaak snel te achterhalen.
Jeuk als reactie op externe factoren
Jeuk kan ook een reactie zijn op externe invloeden: Ja, dat klinkt wel erg als een containerbegrip, maar ik bedoel ook echt externe factoren: Zo kan jeuk ontstaan als reactie op vlooien, schimmels of mijten. Daarom controleer ik bij dieren die in de praktijk komen ook altijd de vacht heel goed om te kijken of er toch niet sprake is van een parasiet.
Jeuk kan ook ontstaan als reactie op bijvoorbeeld wasmiddel waarmee je het kleedje in de hondenmand gewassen hebt. Geuren in wasmiddelen zijn vaak synthetisch en het kan dus zijn dat hond of kat daar niet goed op reageert. Ook bijvoorbeeld een bepaalde synthetische stof kan een reactie oproepen of kan er jeuk ontstaan als reactie of huisstofmijt of pollen bijvoorbeeld.
Jeuk vanuit het zenuwstelsel
Jeuk kan ook vanuit het zenuwstelsel komen: Bij het doorgeven van een jeukprikkel zijn er best veel onderdelen van het zenuwstelsel betrokken: De sensorische cellen in de huid, de zenuwuiteinden, zenuwen zelf, de schakelcellen ,het ruggenmerg, hersenen, maar ook heel veel signaalstoffen zoals interleukines en histamines zijn betrokken bij het ontstaan van jeuk. Als één van de genoemde onderdelen overactief is in het doorgeven van een jeukprikkel, dan merk jij als eigenaar dat je dier de hele tijd aan het krabben is.
Jeuk als reactie op stress
Nu duiken we dieper de psychosomatiek in. Niet alleen is het zo bij mensen dat huidklachten verslechteren door stress, maar ook bij dieren zien we dat jeukklachten toenemen bij stress. Ik durf zelfs zover te gaan om te stellen dat huidklachten kunnen ontstaan door stress. Als je dier bijvoorbeeld figuurlijk “de kriebels krijgt” in een bepaalde situatie, dan kan zich dat uiten in jeuk. De huid is immers de begrenzing met de buitenwereld en is het orgaan dat het eerste reageert op omgevingsinvloeden, ook de omgeving die invloed heeft op het mentale/emotionele vlak.
Ook wordt krabben wel eens gebruikt als overspronggedrag: Dat een dier even niet weet wat hij met de situatie aan moet en maar wat anders gaat doen, bijvoorbeeld krabben.
Jeuk door disbalans huidflora
Soms zijn eigenaren heel erg actief met het wassen van hun dier. De shampoo, samen met het ontvetten van de huid, kan voor een droge huid zorgen en voor huidschilfers zorgen. Deze oorzaak is gelukkig makkelijk op te lossen: Minder vaak wassen en de huid goed in het natuurlijke vet laten, zodat er geen droogte of schilfers ontstaan
Jeuk ontstaan door problemen elders
Deze oorzaak is het meest ingewikkeld. Als al het bovenstaande uitgesloten is, dan kan de jeuk ook nog eens oorzaak hebben in een totaal ander deel van het lichaam. Jouw huid, maar ook de huid van dieren maakt deel uit van het Common Mucosal Immune System. Dat is de eerste lijns defensie in en buiten het lichaam. Daarmee wordt bedoeld alle (slijm)huid, bijvoobeeld je longslijmvlies, darmslijmvlies, vlies aan de binnenkant van je maag, je darmen enz. Als er sprake is van een probleem in de longen, kan het zomaar zijn dat de huid daarop gaat reageren.
Hoe weet je dan waar de jeuk vandaan komt? Eerlijk gezegd is deze niet altijd heel goed te vinden en soms duurt het even wat langer voordat we het hebben gevonden. Gelukkig werk in met de Lecherantenne in de praktijk, waardoor je sommige oorzaken makkelijker kunt uitsluiten. Heb jij ook een dier met jeuk? Laten we dan vooral samen kijken hoe we het welzijn van jouw dier kunnen verbeteren!
